Şiirin Şekil Özelliklerini Açıklar Ne Demek? Bir Öğretmenin Gözlerinden
Kayseri’de, sabahları genellikle güneşin kırmızı ışıkları dağların arasından süzülerek odamın penceresinden içeri girer. Hani o ışık, karanlıkla savaşan bir umut gibi olur. Ama bu sabah, pencerenin dışındaki dünyadan çok içimdeki karışıklık ilgimi çekiyordu. Bugün şiir dersine girecektim. Öğretmenim, “Şiirin şekil özelliklerini açıklar ne demek?” diye sormuştu. Cevabımı bulmak için biraz düşündüm, ama bir türlü anlam veremedim.
Şiirle İlk Tanıştığım An
Düşüncelerim, bir zamanlar dizelerle dolu olan eski defterime doğru kaydı. İlk şiirimi yazmaya başladığımda, kelimeler sadece içimden çıkan bir his gibi akıp gidiyordu. Hiçbir kurala uymuyordum; hiçbir şekil, biçim yoktu. Sadece hissediyordum. Ama sonra öğretmenim, şiirin şekil özelliklerinden bahsetmeye başladığında, o kadar heyecanlanmıştım ki her şey birden karmaşıklaşmaya başladı. O an, şiirle ilgili öğrendiklerim, içimi kaybetmiş gibi hissettiriyordu. Şiir sadece duygulara yer açan bir sanat değildi artık; bir biçim vardı. Bir kural. Bir yapısal bütünlük…
“Şiirin şekil özelliklerini açıklar ne demek?” sorusu kafamı karıştırmaya başlamıştı. Şiir, duyguların serbest bir şekilde akması değil miydi? Zihnimde birkaç farklı soruyla çırpınırken, öğretmenim şiirin belirli kalıplarını anlatmaya devam ediyordu. “Şiir, içerik kadar formda da güçlü olmalı,” diyordu. “Örneğin, beyitlerden oluşan gazel, ya da dört dizeden oluşan kaside gibi.” Bunu dinlerken, bir yandan içimdeki duyguları nasıl şekillendirebileceğimi sorguluyordum. Şiirin bir “kuralı” varsa, benim duygularım onun içinde sıkışacak mıydı?
Şiirle Savaşım ve Hayal Kırıklığı
Günler geçtikçe, şiirle ilgili okuduklarım arttı. Beyitleri, bentleri, kafiyeleri… Her biri birer kısıtlama gibiydi. Hayal kırıklığım derinleşti. Şiirimi yazarken hissettiğim özgürlük, bu kurallarla yer değişiyordu. Bir yanda duygularım vardı, diğer yanda her bir şiir formunun içinde hapsolmuş kelimeler. İkisini dengelemeye çalışırken, aradığımı bulamadım. Bu kısıtlamalar, duygularımı tam anlamıyla anlatmama engel oluyordu gibi hissediyordum. Gerçekten böyle mi olmalıydı? Duygularımı sımsıkı saracak biçim ve kalıpları ararken, kaybolmuş gibi hissediyordum.
Bir akşam, Kayseri’nin sokaklarında yürürken, o karanlıkta birden fark ettim: Şiirin şekil özelliklerini açıklamak, aslında onu derinlemesine anlamak demekmiş. Her şey birer “katman” gibiymiş. Duygularımın şekli olmalı, ama biçimin ötesinde bir anlam vardı. Şiir sadece içerikle değil, biçimle de bir bütün olmaya başlıyordu. Her biri bir araya geldiğinde, duygu daha da belirginleşiyor, daha da güçlü oluyordu. O zaman fark ettim: Şiirin şekil özelliklerini açıklamak, bir tür denge kurmaktı. Şiir, duygularımın özgürlüğüne kısıtlamalar eklemek değil, onları farklı açılardan gözlemlememi sağlamakmış.
Bir Umut, Bir Soru: Şiirle İleriye Gitmek
O akşam eve dönünce, eski defterime tekrar yazmaya başladım. Yavaşça, hissettiklerimi not ettim. Ama bu sefer, her dizede bir biçim vardı. Bir zamanlar katı gibi görünen kurallar, içimi daha da açığa çıkarmama olanak sağlıyordu. Şiirin şekil özelliklerini açıklar ne demek sorusunun cevabını bulduğumda, sadece duygularımı değil, onları bir yapının içinde nasıl daha derinlemesine ifade edebileceğimi keşfettim.
Hikâyem bir şekilde şiir gibi oldu: karmaşık, ama güzel. Şiir, duyguları sımsıkı sararken, şeklin de onları daha fazla anlamlandırmasına yardımcı oluyordu. İleride, şiirlerle dolu bir dünya hayal ediyorum. Her birini bir biçime sokarken, içimdeki duyguların daha da netleştiğini, daha da kuvvetlendiğini hissediyorum. Şiirle ilgili her şeyin kalıplarını çözmek, bir nevi kendini çözmek gibiymiş. Hayal kırıklıklarım, zorluklarım bir yana; şimdi daha güçlü hissediyorum. Çünkü bir şiir, hem içindeki duygularla hem de biçimiyle bir bütündür.
Şiirin şekil özelliklerini açıklamak demek, aslında onu daha derinlemesine hissetmek demekmiş. Bu keşfi yapmak, bana hem umut hem de güç verdi. Şimdi, her yeni şiir yazdığımda, duygularımı nasıl şekillendirebileceğimi biliyorum.